Wat hebben Vincent van Gogh, Pablo Picasso, Steve Jobs en yoga gemeen?
Het antwoord op deze vraag is te vinden in de eindscriptie die ik schreef voor de Saswitha Opleiding voor Yoga en Wijsbegeerte waar ik in 2013 afstudeerde als yogadocente. Voor deze scriptie onderzocht ik de relatie tussen yoga en creativiteit. Mijn nieuwsgierigheid naar deze relatie was al surfend op het web gewekt. Op zoek naar boeiende artikelen binnen mijn interessegebied kwam ik geregeld de bewering tegen dat yoga de creativiteit zou bevorderen. Deze bewering werd nergens onderbouwd, maar ik vond het interessant genoeg om uit te gaan zoeken.
Wat is creativiteit?
Creativiteit lijkt een ongrijpbaar en complex fenomeen, vaak wordt creativiteit verward met artistiek talent of kunstenaarschap. Deze begrippen liggen wel in elkaars verlengde maar zijn geen synoniemen. Creativiteit behelst veel meer dan dat. Een definitie voor creativiteit die door veel wetenschappers wordt gehanteerd is de volgende. ‘Creativiteit is het vermogen om iets te produceren dat zowel nieuw als nuttig is binnen een gegeven sociale context.’ Overal waar nieuwe ideeën gegenereerd worden vind je dus creativiteit Niet alleen in de beeldende kunst maar ook in de muziek, dans, literatuur, sport, wetenschap en ondernemerschap.
Er is al veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar creativiteit vanuit diverse vakgebieden. Tijdens mijn zoektocht naar verbanden stuitte ik op interessant neuro-wetenschappelijk onderzoek naar creativiteit. In dit onderzoek wordt de vraag gesteld: ‘wat gebeurt er in ons brein voorafgaand en tijdens creatieve momenten?’ Een andere invalshoek vond ik in sociaal-cultureel en psychologisch onderzoek. Hierin zoekt men naar antwoorden op de vragen: ‘welke voorwaarden zijn er voor creativiteit?’ Wat maakt iemand een creatief persoon? Hoe verloopt het creatieve proces?
Ik ontdekte dat deze actuele wetenschappelijke onderzoeken veel overeenkomsten vertonen met elementen uit de eeuwenoude Indiase yogafilosofie. In deze filosofie wordt het yogapad gezien als een levensweg in acht stappen. Acht stappen die leiden naar éénwording, naar bevrijding. Vermoedelijk rond 200 jaar voor Christus wordt dit yogapad opgetekend door Patanjali in de Yogasutra’s. Dit geschrift wordt vandaag de dag door vele yogi als een standaardwerk voor de yoga gebruikt.
Het is frappant hoe processen in de hersenen – tegenwoordig zichtbaar gemaakt met behulp van moderne wetenschappelijke hulpmiddelen zoals EEG of fMRI-scantechtniek – al meer dan tweeduizend jaar geleden zo helder beschreven werden.
Meer weten? Lees dan mijn scriptie voor de Saswitha Opleiding voor Yoga en Wijsbegeerte door op onderstaand beeld te klikken.